kutubhona

«Биронтангиз ҳаргиз менинг қулим ва менинг чўрим демасин. Ҳаммангиз Аллоҳнинг қулисиз ва ҳамма аёлларингиз Аллоҳнинг чўриларидир. Лекин менинг ғуломим, жориям, ўғлим ва қизим деб айтсин». Дарҳақиқат шариат қул даражасини юксакка кўтарди ва уни озод инсондек қилиб қўйди. Зеро шариат қулнинг қонини дахлсиз қилиб қўйди. Шунинг учун агар озод одам уни ўлдирадиган бўлса ўзи ҳам ўлдирилади. Чунки Аллоҳ Таоло бундай деди:

يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُواْ كُتِبَ عَلَيْكُمُ الْقِصَاصُ فِي الْقَتْلَى
«Эй мўминлар, сизларга ўлдирилган кишилар учун қасос олиш фарз қилинди» [Бақара 178]

Қасос – қандай зиён етказилса шундай ўч олиш ва жиноятчини жазолашдир. Қасос сўзи жиноятга бериладиган жазога нисбатан ва жиноятчи нима қилган бўлса, унга ҳам шундай жазо беришга нисбатан қўлланилади. «Сизларга ўлдирилган кишилар учун қасос олиш фарз қилинди», деган гапнинг маъноси ўлдириш жиноятининг жазоси сифатида қотилни ўлдириш сизларга фарз қилинди демакдир. Бу ҳукм умумий бўлиб, эркак, аёл, озод ва қулни ўз ичига олади. Буни Ибн Можа Ибн Аббос орқали ривоят қилган Пайғамбаримиз с.а.в.нинг ушбу сўзлари қувватлайди:

«اَلْمُسْلِمُونَ تَتَكَافَأُ دِمَاؤُهُمْ»
«Мусулмонларнинг қонлари ўзаро тенгдир». Шунинг учун бу ҳукм умумийдир. Демак қон дахлсизлиги борасида озод одам билан қул тенгдир. Қулни ўлдириш ҳаром бўлиб, уни ўлдирган қотил ким бўлмасин ўлдирилади. Шунга асосланиб айта оламизки Ислом қулнинг жони билан озод одамнинг жонини тенг қилиб қўйди, қулнинг қонини озод одамнинг қони каби дахлсиз қилиб қўйди. Пайғамбаримиз с.а.в. дедилар:

«Ким қулини ўлдирса унинг ўзини ҳам ўлдирамиз». Аҳмад ва Абу Довуд Самура ибн Жундубдан ривоят қилди. Шунингдек Ислом қулни уйланиш, талоқ, таълим олиш, бошқа озод одам ва қул устидан гувоҳлик бериш ҳақ-ҳуқуқлари билан ҳам таъминлади. Аммо Ислом чўрининг эгасига шу чўридан баҳраманд бўлиш ҳуқуқини берганига келсак, бу қулнинг даражасини кўтаради ва унинг озод бўлишига олиб келади. Чунки чўри эгасининг ўз чўрисидан худди эр ўз хотинидан баҳраманд бўлгани каби баҳраманд бўлиши бу чўрининг